Het is lente! Ik hoor wel eens een vink, maar ik zie vooral vinken. Het vinkje als teken dat een taak vol-bracht is. Voldaan is aan de bureaucratie en contole. Of het vinkje ook iets of iemand verder geholpen heeft? Dat vraagt bijna niemand zich af in het huidige vinktijdperk.
We formuleren SMART wat te doen, we plaatsen vinken bij de doelstellingen, maar zodra vinken leidend worden, zijn nagenoeg alle hersencellen uitgeschakeld. Ondernemer Richard Engelfriet beschrijft in zijn column met de jaloersmakende titel: “Stop met vinken, ga vonken!” de toenemende vinkcultuur. Een voorbeeld uit zijn column is de aankoop van een doosje paracetamol bij de drogist?
Waarschijnlijk krijgt u dan ook standaard de vraag of ‘u nog vragen heeft over dit medicijn?’. Op die manier vinken ze bij het Kruidvat hun ‘zorgplicht’ af. Engelfriet heeft wel eens als antwoord gegeven dat hij er een taart mee ging bakken met zijn dochter van 4 en kreeg toen het advies: ‘nou, veel plezier dan maar he’.
Joep Verbugt, voorzitter van de Raad van Bestuur van de GGZE, zit er ook mee in zijn maag. Hij schreef er in een column van GGZE Magazine het volgende herkenbare stukje over: ‘Iedere instelling moet volgens het HKZ gecertifi ceerd zijn. Dat betekent dat elk jaar weer een ‘controle circus’ voorbij komt. […] Elk schroefje in het vliegtuig dat zorginstelling heet, wordt gecontroleerd en geregistreerd. Als het maar goed op papier staat krijg je een stempel. Of het vliegtuig in de praktijk ook kan vliegen, oftewel of er in de praktijk ook goede zorg wordt verleend, doet er blijkbaar niet zoveel toe’. Met andere woorden: we hebben blijkbaar in de zorg overal een vinkje voor, maar niemand denkt meer na over wat goede zorg nou eigenlijk betekent.
In het aan de Tweede Kamer aangeboden KPMG Plexus-rapport (119 pagina’s!) over de evaluatie van de zorg wordt gepleit voor (nog) meer macht bij de zorgverzekeraar. Hoe over de zorgverlener wordt gedacht, blijkt uit een fragment waarin staat, dat zorgaanbieders het weliswaar vervelend vinden te moeten tekenen bij het kruisje van een ‘slikken of stikken’-contract, maar dat dat niet relevant is als de premie erdoor omlaag gaat (vrij naar 5.5.3 pag. 89). Zorg is voor en door mensen. Daar zitten economische en juridische aspecten aan, maar de hoofdzaak is dat iemand zich toevertrouwt aan een ander. Zorgvuldigheid is geboden. Dat dwing je niet af door controle, regelzucht en achterdocht. Dat moet je overlaten aan de hulpverlener. Vertrouwen begint daar.
In het huidige zorgstelsel is de balans doorgeslagen naar beheerszucht en geloof in cijfers in plaats van in mensen.
Maar zoals Einstein zei: “Niet alles van waarde is meetbaar en niet alles wat meetbaar is, is van waarde.”
Robert Hoogland
